در گذشته نه چندان دور به دلیل ضعف ارتباطات گسترده و نبودن شبکه‌های ارتباطی آنلاین، معرفی محصولات و فروش آن‌ها در بازار کار آسانی به شمار می‌رفت چرا که بیشتر مصرف‌کنندگان قدرت انتخاب و یا تحقیق در مورد طیف متنوعی از محصولات را نداشتند و تنها با چندین برند و محصول مشخص برای رفع نیازهای خود روبرو بودند.

امروزه اما چنین فرآیندی برقرار نیست و مردم جامعه به این قدرت انتخاب و تصمیم‌گیری دست پیدا کرده‌اند و به همین دلیل محصول و یا خدماتی را انتخاب می‌کنند که بیشترین تطابق را با خواسته‌هایشان داشته باشد؛ چنین اوضاعی رقابت بین کسب و کارهای مختلف را به اوج رسانده و آن‌ها را وادار به انجام استراتژی‌های بیشتری برای جلب نظر مشتریان می‌کند.

تحقیقات بازار یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها و یا ابزارهایی است که کسب ‌و کارها برای موفقیت در محیط‌های رقابتی از آن استفاده می‌کنند. این فرآیند شامل جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌هایی است که به صاحبان کسب‌ و کار کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از بازار هدف، رفتار مشتریان، روند حوزه کاری و موقعیت رقبا به دست آورند. در دنیای امروز که تغییرات به سرعت اتفاق می‌افتد و نیازها و ترجیحات مشتریان به طور مداوم در حال تحول است، تحقیقات بازار نقش بی‌بدیلی در هدایت استراتژی‌های کسب ‌و کار ایفا می‌کند.

با استفاده از تحقیقات بازار، می‌توان به شناخت بهتری از مشتریان دست پیدا کرد، خواسته‌های و نیازهای آنان را بهتر شناخت و به جواب سوالات مهمی مانند چگونگی بهتر رفع‌ کردن نیاز آن‌ها رسید. دستیابی به این اطلاعات می‌تواند مسیر موفقیت شما را هموار کرده و ریسک‌های تصمیم‌گیری‌های ناآگاهانه را کاهش دهد.

علاوه بر آن تحقیقات بازار به کسب‌ و کارها این امکان را می‌دهد که فرصت‌های جدید را شناسایی کرده و محصولات یا خدمات خود را بهبود بخشند و ارتباط موثرتری با مشتریان برقرار کنند. این فرایند نه تنها برای شرکت‌های بزرگ بلکه برای کسب ‌و کارهای کوچک و استارتاپ‌ها نیز ضروری است به همین دلیل در این مقاله از هیراوب قصد داریم شما را با مفهوم مطالعه بازار و هدف تحقیقات بازار بیشتر آشنا کنیم.

تحقیقات بازار یا Market Research چیست؟

تحقیقات بازار فرآیندی است که در آن اطلاعات مرتبط با بازارهای هدف، مشتریان، رقبا و شرایط کلی بازار جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر می‌شود. این فرایند به کسب ‌و کارها کمک می‌کند تا نیازها و انتظارات مشتریان را بهتر درک کنند، فرصت‌های جدید را شناسایی کنند و برای چالش‌های پیش رو آماده شوند.

هدف اصلی تحقیقات بازار ارائه داده‌های دقیق و قابل اعتماد است که مدیران و تصمیم‌گیران کسب و کار بتوانند با استفاده از آن برای طراحی استراتژی‌های بازاریابی، بهبود محصولات و خدمات، افزایش فروش یا ورود به بازارهای جدید استفاده کنند. این تحقیقات معمولا شامل بررسی رفتار مشتریان، تحلیل رقبا، پیش‌بینی روندهای آینده و ارزیابی عملکرد محصول یا خدمات در بازار است.

برای شناخت بهتر تحقیقات بازار بهتر است به معرفی چند مورد از ویژگی‌های این استراتژی بازاریابی بپردازیم؛ به طور کلی برای انجام اصول تحقیقات بازار بایستی سه ویژگی مهم را در نظر داشت:

1. هدفمند بودن: تحقیقات بازار برای پاسخ به سوالات خاص و حل مسائل مشخص طراحی می‌شود.
2. سیستماتیک بودن: داده‌ها به صورت نظام‌مند و بر اساس روش‌های علمی جمع‌آوری و تحلیل می‌شوند.
3. عملکرد کاربردی: نتایج تحقیقات بازار باید به تصمیم‌گیری‌های عملی و موثر کمک کند.

برای رعایت این سه ویژگی در تحقیقات بازار استفاده از پرسشنامه‌ها پیشنهادی معقول است، پرسشنامه به صاحبان کسب و کار امکان استفاده از پتانسیل گروه‌های متمرکز، قوم ‌نگاری و نظر سنجی از مشتریان و همچنین ارزیابی داده‌های ثانویه را می‌دهد که در پیدا کردن داده‌های نهایی و اهداف تحقیقات تاثیرگذار است.

اهمیت انجام تحقیقات بازار در دیجیتال مارکتینگ

تحقیقات بازار در بازاریابی اینترنتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چرا که این حوزه به دلیل سرعت تغییرات و رقابت شدید در فضای دیجیتال، نیازمند اطلاعات دقیق و بروز است. برخلاف بازارهای سنتی در فضای آنلاین مخاطبان رفتارها، نیازها و انتظارات خاصی دارند که باید به ‌طور عمیق درک شوند؛ این تحقیقات به کسب ‌و کارها کمک می‌کند تا با شناخت بهتر از مشتریان خود، استراتژی‌های بازاریابی موثرتری تدوین کنند و در این فضای رقابتی موفق شوند.

یکی از دلایل اصلی اهمیت تحقیقات بازار در بازاریابی اینترنتی، شناخت دقیق مخاطبان آنلاین است. در دنیای اینترنت شما با گروه‌های مختلفی از افراد روبرو هستید که هر کدام علایق، نیازها و ترجیحات خاص خود را دارند. مثلا مخاطبان جوان ممکن است بیشتر در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام یا تیک‌تاک فعال باشند، در حالی که افراد مسن‌تر ممکن است به ایمیل یا جستجوی گوگل علاقه بیشتری نشان دهند؛ تحقیقات بازار به شما کمک می‌کند بفهمید که این گروه‌ها کجا وقت بیشتری می‌گذرانند و به چه محتوایی علاقه نشان می‌دهند و چگونه می‌توان با آن‌ها ارتباط برقرار کرد.

تحقیقات بازار همچنین به شما این امکان را می‌دهد که رقابت در فضای آنلاین را بهتر درک کنید. در محیط آنلاین رقبا همیشه فعال هستند و استراتژی‌های مختلفی را برای جذب مخاطب اجرا می‌کنند. با بررسی دقیق فعالیت‌های آن‌ها می‌توانید نقاط ضعف و قوت رقبا را بشناسید و از این اطلاعات برای ایجاد تمایز در برند خود استفاده کنید.

کمک به بهبود تجربه کاربری نیز از دیگر دلایل اهمیت تحقیقات بازار در دیجیتال مارکتینگ است. وقتی متوجه شوید که مشتریان در ‌سایت یا اپلیکیشن شما به چه چیزهایی نیاز دارند و با چه مشکلاتی روبرو می‌شوند، می‌توانید آن را بهینه ‌سازی کرده و از این طریق باعث افزایش رضایت مشتریانی شوید که احتمال بازگشت آن‌ها به سایت بسیار کم خواهد بود.

در نهایت، تحقیقات بازار به شما کمک می‌کند روندهای جدید در فضای دیجیتال را شناسایی کنید و توجه بیشتری به تغییر رفتار کاربران، علایق آن‌ها و همچنین روش‌های کاری موفق و غیر موفق رقیبان خود داشته باشد

اهداف تحقیقات بازار چیست؟

در توضیح اهمیت استفاده از تحقیقات بازار به چند مورد از اهداف آن اشاره کردیم، موضوعات مهمی مانند شناخت دقیق مخاطبان آنلاین، شناسایی کانال‌های دیجیتال موثر، بهینه ‌سازی تجربه کاربری و تحلیل رقبا در فضای آنلاین از جمله مهم‌ترین اهداف این استراتژی است که در بخش قبلی نیز به آن‌ها پرداختیم.

در ادامه و برای تفهیم بهتر اهداف تحقیقات بازار برای یک کسب و کار آنلاین بهتر است کمی بیشتر در مورد این موضوع صحبت کنیم. تحقیقات بازار تنها به یکسری موارد خاص اشاره ندارد و نتایج آن می‌تواند در موضوعات مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد؛ در واقع این نیازهای کسب و کار شما است که می‌تواند هدف از تحقیقات بازار را مشخص کند ما به طورکلی نتایج دیگری نیز می‌توان از این روش بازاریابی به دست آورد که نقش کلیدی در دیجیتال مارکتینگ نیز دارند.

یکی از آن موارد بهبود استراتژی‌های محتوا و سئو است که برای کسب و کارهایی که به واسطه سایت فعالیت می‌کنند بسیار اهمیت دارد. تحقیقات بازار به شناسایی کلمات کلیدی مهم، عناوین جذاب و موضوعات پرطرفدار کمک می‌کند تا محتوای بهینه‌تری برای موتورهای جستجو تولید شود و در نتیجه ترافیک بیشتری جذب شود؛ همچنین این نوع تحقیقات در ابتدا مراحل طراحی سایت بسیار کمک‌کننده است چرا که در شناسایی بهتر بازار و پی‌ریزی درست کسب و کار آنلاین نقش مهمی خواهد داشت.

ارزیابی عملکرد کمپین‌های آنلاین نیز یکی دیگر از اهداف مهم در تحقیقات بازار است که به کسب و کارها کمک می‌کند تا عملکرد تبلیغاتی کمپین‌ها را بهتر بررسی کرده و تصمیمات بهتری برای بهینه ‌سازی و تخصیص بودجه امور بازاریابی اتخاذ کنند.

در مجموع می‌توان گفت بیشتر اهداف تحقیقات بازار در گرو تبدیل ریسک به فرصت و بهره‌برداری حداکثری از آن‌ها است که می‌تواند به کسب و کارهای آنلاین استراتژی‌های دقیق‌تر و موثرتری را برای بهبود شرایط ارائه دهد.

انواع تحقیقات بازار

در توضیح مفهوم تحقیقات بازار اشاره به استفاده از پرسشنامه‌ها برای رسیدن به نتایج این نوع تحقیقات بازاریابی اشاره کردیم؛ در واقع پرسشنامه تنها یکی از روش‌های فرعی انجام تحقیقات بازار است و این استراتژی معمولا به چندین مدل مختلف و با روش‌ها و ابزار گوناگونی صورت می‌گیرد که در ادامه به معرفی هر کدام می‌پردازیم.

تحقیقات اولیه

این مرحله از تحقیقات شامل جمع‌آوری داده‌ها به ‌طور مستقیم از منابع اصلی و از طریق ابزارهایی است که به ‌صورت اختصاصی برای پاسخ به نیازهای تحقیقاتی طراحی شده‌ و به سوالات اصلی کسب ‌و کار پاسخ می‌دهد. برای انجام این مرحله از تحقیقات بازار می‌توان از روش‌های زیر اقدام کرد.

• نظرسنجی‌: جمع‌آوری داده‌ها از طریق پرسشنامه‌های آنلاین، تلفنی یا حضوری. این روش برای بررسی نظرات و رفتار مشتریان استفاده می‌شود که می‌تواند در قالب کمپین تبلیغاتی انجام شود.
• مصاحبه‌: گفتگوهای عمیق با مشتریان به‌ منظور به‌دست آوردن اطلاعات دقیق و کیفی؛ این مصاحبه‌هامی‌تواند در قالب دریافت نظر مشتریان به صورت آنلاین پس از دریافت خدمات و یا خرید محصول از سایت باشد.
• گروه‌های متمرکز: جمع‌آوری اطلاعات از یک گروه کوچک از افراد که به بحث در مورد یک موضوع خاص پرداخته و نظرات خود را بیان می‌کنند. چنین اقدامی را می‌توان هم در فضای آنلاین و هم در گردهمایی مانند نمایشگاه‌های تخصصی انجام داد.
• مشاهده: مشاهده رفتار مشتریان در دنیای واقعی یا محیط دیجیتال (وب‌سایت، شبکه‌های اجتماعی و…) که اغلب توسط کارشناس تخصصی این حرفه صورت می‌گیرد.
• تست کردن: تست کردن شیوه جدیدی از خدمات و یا ارائه محصولات جدید برای بررسی واکنش مشتریان به تغییرات خاص؛ این روش نیز می‌تواند به واسطه طراحی یک صفحه فرود و راه‌اندازی یک کمپین انجام شود.

تحقیقات ثانویه

تحقیقات ثانویه شامل استفاده از داده‌هایی است که قبلا جمع‌آوری شده‌اند و به ‌طور عمومی یا از طریق منابع مختلف در دسترس هستند. این تحقیقات برای بررسی روندها و اطلاعات عمومی در بازارها و صنایع مختلف مفید بوده و عمدتا به صورت پایگاه داده، مقاله و یا حتی کتاب منتشر می‌شود که شاید چندان برای کسب وکارهای آنلاین کوچک مقیاس کاربری نداشته باشد.

تحقیقات کیفی

تحقیقات بازار کیفی مدلی ترکیبی از داده‌های اولیه یا ثانویه است که ماهیت غیرعددی دارند و اندازه‌گیری آن‌ دشوار است. این نوع تحقیق به دلیل ایجاد عمق بیشتر در داده‌ها جمع‌آوری شده و بیشتر برای استنباط و تحلیل عمقی به ‌کار می‌رود. مدل استفاده شده از آن را می‌توان در پرسشنامه‌های فهم احساسات مشتری درباره محصول یا خدمات مشاهده کرد.

تحقیقات کمی

تحقیقات کمی با جمع‌آوری داده‌های آماری اولیه یا ثانویه به ارائه شواهد تجربی می‌پردازد و پشتوانه قدرتمندی برای استراتژی‌های بازاریابی فراهم می‌کند. این تحقیق شامل شاخص‌هایی مانند رتبه سایت، نرخ پرش، بازدید صفحات، سهم بازار، تعداد فالوورها و میزان تعامل در شبکه‌های اجتماعی است.

چگونه تحقیقات بازار انجام دهیم؟

حال که به صورت کامل با مفهوم تحقیقات بازار، اهمیت استفاده از آن و انواع روش‌های انجام این استراتژی آشنا شده‌اید، زمان آن رسیده تا این فرآیند برای برای بهبود شرایط کسب و کار آنلاین خود انجام دهید؛ با انجام مراحل زیر می‌تواند پیکربندی تحقیقات خود را انجام داده و به اطلاعات مفیدی در مورد مشتریان، رقبا و نوع فروش کسب و کار خود برسید.

• تعریف پرسونا خریدار و بازار هدف: مشتریان ایده‌آل خود را شناسایی کرده و ویژگی‌های دموگرافیک، رفتاری و نیازهای آن‌ها را مشخص کنید.
• تعامل با مخاطبان: با استفاده از نظرسنجی‌ها، شبکه‌های اجتماعی و بازخوردها، ارتباط موثری با مخاطبان خود برقرار کنید تا نظرات و نیازهای آن‌ها را درک کنید.
• تشخیص بهترین روش‌ها برای رفع نیاز مشتریان: بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده، روش‌های بهینه برای حل مشکلات و برآورده کردن نیازهای مشتریان خود را شناسایی کنید.
• تحقیق در مورد رقبای اصلی: رقبا و استراتژی‌های آن‌ها را تحلیل کنید تا از نقاط قوت و ضعف بازار مطلع شوید.
• جمع‌بندی یافته‌های حاصل از تحقیقات: تمام اطلاعات به‌دست ‌آمده را تجزیه و تحلیل کنید و استراتژی‌های مناسب برای بهبود عملکرد کسب‌ و کار را تدوین کنید.

حرف آخر

تحقیقات بازار یکی از ابزارهای کلیدی در استراتژی‌های بازاریابی است که به کسب ‌و کارها کمک می‌کند تا از تغییرات بازار آگاه شوند، نیازهای مشتریان را شناسایی کنند و رقابت را بهتر درک کنند. با استفاده از روش‌های مختلف مانند تحقیقات اولیه، ثانویه، کیفی و کمی، کسب‌ و کارها می‌توانند به اطلاعات دقیق و کاربردی دست پیدا کنند که در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک آن‌ها بسیار تاثیرگذار است.

در دنیای آنلاین، تحقیقات بازار اهمیت بیشتری پیدا کرده و به مشاغل مختلف کمک می‌کند تا با شناخت رفتارهای مشتریان و رقبا استراتژی‌های موثرتری برای بازاریابی تدوین کنند. اگر شما نیز قصد دارید کسب ‌و کار خود را با استفاده از تحقیقات بازار و سایر خدمات دیجیتال مارکتینگ گسترش دهید، کارشناسان هیراوب آماده هستند تا با ارائه خدمات متنوع، شما را در رسیدن به اهداف بازاریابی‌تان یاری کند.