تصور کنید قصد ساخت یک خانه را دارید و برای طراحی نقشه آن به یک مهندس معمار مراجعه می‌کنید، مهندس در درجه اول با توجه به نیازها، بودجه و سبک مورد پسند شما طرحی را پایه‌گذاری می‌کند که تصویری نمادین از خانه آینده شما است.
اگر در این مثال ساختن خانه را به طراحی سایت تشبیه کنیم، کاری که مهندس معمار به عنوان طراح خانه انجام می‌دهد، دقیقا همان عملیاتی است که تحت انجام طراحی تجربه کاربری بر روی سایت صورت می‌گیرید که در فرهنگ واژگان مربوط به دنیای دیجیتال به آن UX یا USER EXPERIMENT گفته می‌شود.
توقعی که شما از مهندس معمار برای طراحی نقشه خانه خود دارید، قطعا به نحوی است که دسترسی‌های بخش‌های مختلف را به هم راحت‌تر کرده و تجربه زیستن در آن را آسوده کند؛ دقیقا همین فرآیند در طراحی تجربه کاربری سایت انجام می‌شودد به این صورت که سایت از هر نظر برای دسترسی کاربران به بخش‌های مختلف آن به شکلی قابل تشخیص بوده و تجربه‌ای جذاب و مطلوب از بازدید در وبسایت برای او ایجاد کند.
UX یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در مسیر موفقیت یک سایت است، چرا که ایجاد فضایی راحت، در دسترس و قابل تشخیص برای کاربران نقش مهمی در جذب مخاطبان بیشتر دارد و این فرآیند در نهایت به افزایش فروش و بالا رفتن اعتبار برند و محصولات آن منتهی خواهد شد.
اگر شما نیز در مورد مفهوم UX، چگونگی طراحی تجربه کاربری و تاثیر آن بر روی طراحی سایت کنجکاو هستید، در این مطلب از سایت هیراوب همراه ما بمانید.
تجربه کاربری یا UX چیست؟
اگر کمی به عنوان تجربه کاربری دقت کنیم، به سادگی متوجه چیستی آن خواهیم شد؛ این مفهوم به معنای تجربه و ذهنیتی است که کاربران سایت شما از محصولات، خدمات، سایت، اپلیکیشن یا نرم‌افزار شما در ذهن خود دارند.
بیایید کمی بیشتر در مورد این مفهوم مهم در طراحی سایت صبحت کنیم، تصور کنید شما صاحب یک کسب و کار فروش لباس هستید و قصد طراحی سایت فروشگاهی دارید، حال اگر سایت شما از نظر ظاهر و رابط کاربری شرایط مطلوبی نداشته باشد، حتی با وجود ارائه محصولاتی متفاوت با قیمتی ارزان، تنها به دلیل آن که کاربر نتوانسته دکمه خرید را در صفحه فروش محصول پیدا کند، در میانه راه بیخیال خرید شده و به راحتی از سایت خارج می‌شود.
این موضوع بیانگر تاثیری است که مفهوم تجربه کاربری بر روی سایت خواهد داشت. در واقع برداشتی که کاربر از سایت شما داشته است به UX یا همان تجربه کاربری شناخته می‌شود و نقش مهمی در جذب و تبدیل آن به مشتری دارد؛ البته این مفهوم موضوعی ثابت نبوده و بنابر نیاز کاربران و انتظارات آنان از سایت شما تغییر می‌کند چرا که در این مفهوم تنها حس راحتی و رضایت کاربر نیست که اهمیت دارد بلکه موارد دیگری مانند لذت، کارایی و سرگرمی هم به عنوان عاملی تاثیرگذار در طراحی تجربه کاربری محسوب می‌شوند.
طراحی تجربه کاربری (UX Design) چه مراحلی دارد؟
همانطور که گفتیم هدف از طراحی تجربه کاربری ایجاد تجربیاتی مطلوب، آسان و کارآمد از سایت برای کاربران آن است، حال فردی متخصص باید بتواند با شناسایی تمامی این فاکتور و درک درست پرسونای مورد نظر کسب و کار مربوطه و همچنین ارزیابی تجربه‌های خوب و بد آن‌ها بتواند بهترین راه‌حل را برای بهتر شدن ارائه خدمات به آن‌ها پیدا کند.
این فرد متخصص که به عنوان طراح UX شناخته می‌شود بایستی علاوه بر تسلط بر امور کامپیوتری و طراحی سایت، نسبت به علم بازاریابی و فروش نیز آگاهی داشته باشد و گاها با استفاده از ترفندهای روانشناسی خود را جای مشتری بگذارد تا بهتر به نیازها و درخواست‌های او پی ببرد.
این مسیر روندی نسبتا طولانی و دقیق دارد که معمولا بر اساس چندین مرحله مشخص طی می‌شود که در ادامه به توضیح آن‌ها میپردازیم:
پژوهش
در این مرحله نخستین از کار، طراح بایستی نسبت به کاربران و علایق و نیازعای آنان تحقیقاتی جامع به عمل بیاورد. در واقع باید به جواب این سوالات برسد که مشتریان کسب و کار چه کسانی هستند؟ چه علایقی دارند؟ نیازهای آنان چیست؟ و چالش‌هایی که با محصولات ارائه شده توسط کسب و کار دارند چه چیزهایی می‌تواند باشد؟
برای دستیابی به چنین اطلاعاتی می‌توان از خود کاربران کمک گرفت، ارائه فرم‌های نظرسنجی در سایت و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند گزینه‌های مطلوبی برای این کار باشند. در ادامه مرحله پژوهش نکته مورد توجه دیگر توجه به اهداف و خواسته‌های خود کسب و کار است. چیزی که در اینجا به طراح بسیار کمک می‌کند، خلق شخصیت و سناریو نویسی در مورد آن‌ها است تا از این طریق بتواند خیلی بهتر به دیدگاه‌های اصلی کاربران در مورد کسب و کار نزدیک شود.
البته این مرحله از طراحی تجربه کاربری برای کسب و کارهای تازه که به تشخیص هویت برند و هویت مشتری نرسیده‌اند، انجام شده و از نظر عملکرد شباهت بسیاری با پروژه‌های تحقیقات بازاریابی دارد.
تحلیل و تجزیه اطلاعات
در این مرحله اطلاعات به دست آمده در مرحله نخست را تحلیل خواهیم کرد. تحلیل اطلاعات به دست آمده به طراح کمک می‌کند رفتار کاربر و چالشهای پیش روی او را در رویارویی با محصولات یا خدمات موجود در سایت متوجه شده و نقاط ضعفی که موجب از دست رفتن تجربه خوب کاربر از سایت می‌شود را شناسایی و رفع کند.
در این مرحله نوعی معماری اطلاعات صورت می‌گیرد که در آن موقعیت و چگونگی عناصری مانند ناوبری، برچسب‌گذاری، جستجو، محتوا و ساختار مشخص شده و با توجه به رفتار کاربر در چارچوبی مناسب ارائه می‌شود.
طراحی اولیه
حال که طراح اطلاعات لازم و کافی را به دست آورده است، طرح‌های اولیه و کانسپت ذهنی خود را در مورد سایت بر روی کاغذ آورده و با توجه به رفتار و علایق کاربران و همچنین اهداف و چشم اندازهای کسب و کار و منطبق بر ایده‌های جدید، فرآیند طراحی را ادامه می‌دهد.
این مرحله درست مشابه با همان مثال اولیه در مقدمه مطلب است که مهندس معمار دست به طراحی نقشه‌های اولیه بر اساس نیاز کارفرما خود زده و طرحی ابتدایی را به او تحویل می‌دهد. چیزی که در اینجا طراح کاربر با تشبیه به نقشه ساختمانی تحویل صاحب سایت و یا همکاران خود می‌دهد، وایر فریم‌هایی از طرح کلی یک صفحه وب یا اپلیکیشن است.
وایرفریم طرحی بدون جزییات خاص گرافیکی است که تنها مکان و اندازه عناصر را نشان داده و به عنوان ابزاری برای انتقال طرح‌ها و ایده‌های جاری در مورد کار بین مشتری، طراحان سایت و طراح تجربه کاربری استفاده می‌شود.
طراحی نهایی
پس از آن که کانسپت اولیه و یا همان طرح اولیه توسط طراح تجربه کاربری تکمیل شد آن را برای تبدیل شدن به آن چیزی که در ذهن دارد به طراحی رابط کاربری می‌شپارد. طراح رابط کاربری در اینجا حکم مهندس عمران دارد که نقشه‌های طراحی شده مهندس معمار را ساخته و ظاهری عینی به آن می‌دهد.
در طراحی نهایی گرافیست، طراحی رابط کاربری و طراح سایت در کنار هم تمامی آن چیزی که طراح تجربه کاربری پایه گذاری کرده است را به شکلی مشهود در سایت کدنویسی و اعمال کرده و نتیجه نهایی را به صاحب کسب و کار تحویل می‌دهند.
ویژگی‌های یک تجربه کاربری مناسب
برای معرفی ویژگی‌های یک تجربه کاربری مناسب بایستی در درجه اول به نیازها و شرایط کسب و کار مربوطه مراجعه کرد چرا که پاسخ این سوال در ارتباط با هر محصول یا هر کسب و کار می‌تواند بسیار متفاوت باشد. اما اگر بخواهیم یک چیز کلی را برای داشتن تجربه کاربری مناسب در بیشتر سایت‌ها ترسیم کنیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سودمند بودن: طراحی تجربه کاربری باید به شکلی باشد که دقیقا و به درستی نیاز مخاطب را برطرف کند و او در هنگام بازدید از سایت سردرگم نکند.
- قابل استفاده بودن: تجربه کاربری حتی اگر به زیباترین شکل ممکن طراحی شده باشد اما کاربر نتواند به درستی از آن برای پیدا کردن نیازهای خود در سایت استفاده کند، مناسب نبوده و تا حد امکان بایستی استفاده‌ای ساده و راحت داشته باشد.
- مطلوب بودن: منظور از مطلوب بودن تجربه کاربری، بالا بودن کیفیت زیبایی شناختی سایت است. گرافیک و استفاده درست از المان‌ها در این ویژگی بسیار تاثیرگذارند.
- قابل جستجو بودن: طراحی بهتر است به شکلی صورت بگیرد کاربر در هر صفحه از سایت بتواند محصول و یا خدمات مورد نظر خود را پیدا کند؛ قرار گرفتن اطلاعات لازم مانند راه‌هار ارتباطی در معرض دید کاربر و یا استفاده از برد کرامپ می‌تواند جز گزینه‌های بهتر گردن قابلیت جستجوپذیری تجربه کاربری سایت باشد.
- دسترس پذیر بودن: دسترسی‌پذیری در تجربه کاربری سایت‌های فروشگاهی یا خدماتی به معنی آن است که سایت به شکلی طراحی شود که استفاده از آن برای تمامی افراد راحت و قابل استفاده باشد.
- قابل اعتماد بودن: قطعا شیوه طراحی سایت در برداشتی که کاربران از کسب و کار شما خواهند داشت، تاثیر به سزایی دارد. این طراحی بهتر است به شکلی باشد که تجربه وی را به سمت ایجاد اعتماد و جلب نظر او نبست به سایت شما برانگیزد. به دست آوردن اعتماد کاربران به معنی تبدیل آن‌ها به مشتری و اقزایش فروش است، بنابراین از این ویژگی به راحتی عبور نکنید و حتما از آن برای طراحی تجربه کاربری سایت خود به درستی استفاده کنید.
حرف آخر
تجربه کاربری یعنی توجه به نیازهای مشتریان و کاربران و ایجاد پلتفرمی مناسب در جهت ارائه بهتر محصولات و خدمات به آن‌ها و در نتیجه کسب رضایت از نحوه عملکرد کسب و کار. این مفهوم جالب و نه چندان پیچیده ارتباط گسترده‌ای با اجرای مهم یک سایت مانند دسترس‌پذیری، کاربردپذیری، معماری اطلاعات و تعامل پذیری دارد و بر کیفیت آن‌ها به صورت متناوب تاثیر دارد.
از طرفی تجربه کاربری نقش مهمی در ایجاد و بهتر شدن معیارهایی مانند رضایت، وفاداری مشتری، نرخ تبدیل، افزایش فروش و بالا رفتن رتبه و سئو سایت دارد که از این نظر نیز اهمیت آن را در فرآیند طراحی سایت نشان می‌دهد.
به همین منظور برای دریافت خدمات طراحی تجربه کاربری بهتر است کار را به افراد متخصص سپرد و به صورت فنی مراحل آن را به پیش برد. تیم هیراوب در این مسیر به شما کمک می‌کند تا خیلی بهتر نیازهای مشتریان خود را شناسایی کنید و بر آن اساس تجربه کاربری بهتری برای سایت خود طراحی کنید.
